AKSARA JAWA
A. AKSARA
LEGENA/CARAKAN
Aksara
legena yaiku aksara Jawa sing durung entuk sandhangan utawa pasangan. Aksara
legena uga diwastani aksara carakan. Cacahe ana 20 kaya ing ngisor iki.
a
n c r k
Ha Na Ca Ra Ka
f t
s w l
Da Ta Sa Wa La
p
d j y v
Pa Dha Ja Ya Nya
m
g b q z
Ma Ga Ba Tha Nga
Tuladha:
- lara lr
- mata mt
- sapa sp
- apa ap
- radha rd
B. SANDHANGAN
AKSARA JAWA
1. Sandhangan
Swara
Sandhang
Swara cacahe ana 5, yaiku wulu, suku, pepet, taling, lan taling tarong kaya
kang kaandharake ing ngisor iki.
a.
Wulu
( ...i.)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan wulu, swara a
owah dadi swara i.
Tuladha:
1)
kali kli
2)
wiji wiji
b.
Suku
(..u..)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan suku, swara a
owah dadi swara u.
Tuladha
1)
buku buku
2)
tuku tuku
c.
Pepet
(....e.)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan pepet, swara a
owah dadi swara e’, kajaba aksara la
(l ) lan ra (r ). Ing panulisan aksara Jawa la pepet (le ) diganti nga lelet (X
) lan ra pepet (re ) diganti pa keret (x
).
Tuladha:
1)
teka tek
2)
sega seg
3)
lenga Xz
4)
rega xg
d.
Taling
([ ....)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan taling, swara a
owah dadi swara e.
Tuladha:
1)
lele [l[l
2)
seje [s[j
e.
Taling
Tarong ([.....o)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan taling tarong, swara a owah dadi swara o.
1)
kebo ke[bo
2)
bodho [bo[do
2.
Sandhangan
Panyigeg Wanda
Sandhangan
panyigeg wanda sejatine cacahe ana 3 yaiku wignyan, layar, lan cecek. Ananging
kadhang kala pangkon kalebokna ana ing sandhangan panyigeg wanda, kaya kang
kaandharake ing ngisor iki.
a.
Wignyan
( ....h )
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan wignyan, aksarane dadi ketambahan konsonan h ing mburine.
Tuladha:
1)
gajah gjh
2)
sawah swh
b.
Cecek
(...=..)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan cecek, aksarane dadi ketambahan konsonan ng ing mburine.
Tuladha:
1)
kacang kc=
2)
padhang pd=
c.
Layar
(.../..)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan layar, aksarane dadi ketambahan konsonan r ing mburine.
Tuladha:
1)
sabar sb/
2)
dhahar da/
d.
Pangkon
(.....\)
Pangkon
gunane kanggo mateni aksara Jawa, kajaba aksara ha, ra, lan nga. Pangkon mung bisa digunakake ing
mburi tembung utawa ukara. Pangkon menawa ing tengah ukara diwaca koma.
1)
jaran jrn\
2)
bapak bpk\
3.
Sandhangan
Wyanjana
a.
Cakra
(.....])
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan cakra, aksarane dadi ketambahan konsonan r ing tengahe.
Tuladha:
1)
krasa k]s
2)
braja b]j
b.
Keret
(.....})
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan keret, aksarane dadi ketambahan konsonan r ing tengahe lan swarane owah dadi e’.
Tuladha:
1)
kreteg k}teg\
2)
sregep s}gep\
c.
Pengkal
(.....-)
Aksara Jawa
menawa diwenehi sandhangan pengkal, aksarane dadi ketambahan konsonan y ing tengahe.
Tuladha:
1)
kyai k-ai
2)
madya mf-
C. PASANGAN
AKSARA JAWA
Pasangan
aksara Jawa iki digunakake kanggo mateni aksara Jawa menawa mapane ing tengah tembung
utawa ukara. Amarga ing tengah tembung utawa ukara, aksara Jawa ora kena
dipangkon, mula menawa arep dipateni kudu nganggo pasangan. Pasangan aksara
Jawa cacahe padha karo aksara legena yaiku ana 20 kaya kang kaandharake ing
ngisor iki.
...H ....N.. ....C.. ....R.. .....K..
Ha Na Ca Ra Ka
....F.. .....T..
...S ....W..
.....L..
Da
Ta
Sa Wa La
...P .....D.. ....J.. .....Y.. ....V
Pa Dha Ja Ya Nya
....M.. .....G...
.....B... .....Q.. ....Z...
Ma Ga Ba Tha Nga
Tuladha:
1.
numpak numPk\
2.
gelem
nyapu gelemVpu
3.
macan
galak mcnGlk\
4.
tuku
panci tukupvCi
5.
panjenengan pvJenezn\
Penget : menawa aksara na dipasangi pasangan ca
utawa ja ing sajroning tembung,
aksara na kasebut owah dadi nya kaya panulisan ing dhuwur.
D. AKSARA
SWARA
Aksara swara
biyasane digunakake kanggo nulis jeneng, bisa jeneng wong, jeneng panggonan,
utawa jeneng samubarang. Aksara swara cacahe ana 5, yaiku kaya kang kaandharake
ing ngisor iki.
Aksara Latin Aksara Swara
a A
i I
u U
e E
o O
Tuladha:
1.
Allah AlLh
2.
Imanuel ImnuEl\
3.
Umar Um/
4.
Eropa E[rop
5.
Oktober O[kTobe/
E. ANGKA
JAWA
Angka Jawa
menawa ditulis ing sajroning ukara kudu diapit padha pangkat amarga angka Jawa
iki saperangan ana sing padha karo aksara legena. Angka Jawa cacahe ana 10 kaya
kang kaandharake ing ngisor iki.
Angka Latin
Angka Jawa
0 0
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
6 6
7 7
8 8
9 9
Tuladha:
1.
23 23
2.
360 360
3.
5768 5768
4.
Tuku
buku 5. ?tukubuku;5;.
5.
Mangan
sate 10 sindhik. ?mvnS[t;10;sinDik\,
F. AKSARA
REKAN
Aksara rekan
digunakake kanggo nulis tembung-tembung sing asale saka manca, biyasane tembung
saka basa Arab sing wis diadopsi dadi basa Jawa. Aksara rekan cacahe ana 5,
kaya kang kaandharake ing ngisor iki.
Akasara
Latin Aksara Rekan
kha k+
dza f+
fa/va p+
za j+
gha g+
Tuladha:
1.
khasanah k+snh
2.
dzikir f+iki/
3.
fasih p+sih
4.
zakat j+kt\
5.
ghaib g+aib\
G. PADA
(TANDHA WACA)
Tandha waca ing aksara Jawa sejatine
ana akeh, ananging kang asring katemokake ana ing wacan aksara Jawa yaiku
adeg-adeg, pada lingsa, lan pada lungsi.
1.
Adeg-adeg
( ? ) :
gunane kanggo miwiti ukara utawa pada (paragraph)
2.
Pada
Lingsa ( , ) : gunane padha karo tandha koma ( , ) ing
aksara latin
3.
Pada
Lungsi ( . ) : gunane padha karo tandha thithik ( . )
ing aksara latin
font hanacaraka http://www.4shared.com/rar/ewL_qyfp/Hanacaraka.html
Pedoman Penulisan Aksara Jawa Paugeran Sriwedari http://www.4shared.com/get/NMpA5uOqce/Paugeran_Sriwedari_1926.html
Pedoman Penulisan Aksara Jawa Paugeran Sriwedari http://www.4shared.com/get/NMpA5uOqce/Paugeran_Sriwedari_1926.html
Tidak ada komentar:
Posting Komentar